ŞIRNAK’TAKİ YANGINLARA İLİŞKİN RAPOR HAZIRLANDI

Ağustos ayı başlarında Cudi Dağı’nda çıkan yangın sonrası harekete Mezopotamya Ekoloji Hareketi öncülüğünde bir araya gelen, Van Çev-Der, Şırnak Ekoloji Platformu, ÖHD Ekoloji Komisyonu, İklim Adaleti Koalisyonu, Ekoloji Politik, Diyarbakır Ekoloji Derneği, Mardin Ekoloji Derneği, Şırnak İHD, Şırnak KESK, Silopi Belediyesi, Silopi HDP İlçe Teşkilatı ve yangına tanıklık eden bir heyet yangın alanı ve civar bölgelerde inceleme yaptı.
Şırnak’ın Besta, Gabar ve Cudi Dağı bölgelerinde ağaç kesimleri devam ederken belli bölgelerde de çıkan yangınlar ile ilgili Mezopotamya Ekoloji öncülüğünde bir araya gelen bir heyet Şırnak’taki orman yangını ve ağaç kesimi ile ilgili bir rapor hazırladı. Hazırlanan rapor basın düzenlenen basın toplantısı ile kamuoyu ile paylaşıldı.
Şırnak KESK binasında yapılan basın toplantısına Mezopotamya Ekoloji Hareketi, Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD), DİSK, Yeşil Sol Partisi Şırnak Milletvekili Mehmet Zeki İrmez, Silopi Belediye Eşbaşkanları, İnsan Hakları Derneği (İHD) ve çok sayıda kişi katıldı.
Ekoloji hareketlerinin bölgede yaptığı inceleme raporunu Mezopotamya Ekoloji Hareketinden Derya Akyol okudu.
Derya Akyol; “*Orman yangınının çıktığı alana doğrudan giden güzergahın güvenlik alanı kapsamında çevrelenmiş olması sebebiyle daha önce boşaltılmış olan ve yangın alana paralel düzlükte, yaklaşık 15-20 km mesafede bulunan Gümüş köyünde, yangına dair incelemeye başlanmıştır. Bu alanda sadece olay günüyle sınırlı değil, Cudi bölgesindeki ormansızlaşma sürecine dair genel bilgi aktarımı yapılmıştır.
İnceleme alanına gidiş güzergahında; köylerine ulaşımının zorluklarının mevcut olduğu, yolların tahribat halinde olduğu ve herhangi bir yangına müdahalenin bu koşullarda teknik imkansız olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca inceleme sırasında, bu bölgede köylülerin kısmen de olsa tarımsal faaliyetlerine devam ettikleri ve tarımsal faaliyet yapmak amacıyla köylerine gitmek zorunda oldukları; ancak birçok engelleme ile karşılaştıkları belirtilmiştir. Gözlemlerimize ve yangına tanıklık eden köylülerin aktarımlarına göre; orman yangını dar bir vadide çıkmış ve yayılmıştır. Cudi’de önceki yıllara göre orman varlığının gittikçe seyrekleştiği ise gerçeklik olarak karşımızda durmaktadır. Gözlemlerimiz ve yapılan görüşmeler neticesinde; meselenin, orman yangının güvenlikçi politikalar sebebiyle söndürülmemesi ya da çıkartılması ile aynı zamanda bölgede maden ocakları için ya da çeşitli sebeplerle ağaç kıyımı yaşandığı hususlarında toplandığı görülmektedir. Google Earth bölgenin 2013 ve 2023 yıllarındaki görüntüleri karşılaştırılmıştır. Bu görüntülere bakıldığında yıllar içinde orman varlığının neredeyse tamamen yok olduğunu söylemek mümkündür. Sadece ağaç varlığının yok olmadığı, neticesinde bir ekosisteminin de yok olduğunun altını çizmek gerekir. Cudi bölgesinde binlerce ağacın maden ocakları için kesilmesine ilişkin 2021 yılında yapılan itirazlara, açıklamalara karşı dönemin Orman İşletme Müdürlüğü tarafından 2021 yılı Haziran ayında açıklama yapılmış olup bazı sosyal medya hesaplarında yer alan "Cudi Dağı'nda binlerce ağacın maden ocakları için kesildiği" şeklindeki paylaşımlar asılsız olup gerçeği yansıtmadığı, Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Şanlıurfa Orman Bölge Müdürlüğü ve Şırnak Orman İşletme Müdürlüğü'nün çalışmaları kapsamında Şırnak İli genelinde ormanlık alanların rehabilite edilmesi, traşlanma ve seyreltme çalışmalarının belli bir plan dahilinde yerine getirildiği, Cudi Dağı Güvenlik Projesi kapsamında yapılan yatırımlar ve güvenlik operasyonları sebebiyle uzun yıllardan beri yapılamayan ormancılık faaliyetlerinin güvenli hale gelmesinin sağlanmasının amaçlandığı, güvenliğin sağlanmasıyla birlikte Şırnak Orman İşletme Müdürlüğü, amenajman planları çerçevesinde idare müddetini doldurmuş meşe ormanlarının yenilenmesi amacıyla Cudi Dağında ihtiyaç olan alanlarda orman rehabilitasyon, tıraşlama ve seyreltme çalışmaları başlatıldığı, bu çalışmaların amacının meşe ormanlarının yenilenerek daha gür ve canlı olarak yetiştirmek olduğu, kontrollü bir şekilde yapılan bu çalışmalar neticesinde ormanlık alanların azalmadığı bilakis daha gür ormanların oluşturulduğu ifade edilmiştir. Orman Yangınlarının Önlenmesi ve Söndürülmesinde Görevlilerin Görecekleri İşler Hakkında Yönetmelik uyarıca her orman yangını sonrasında idarenin resmi bir belge düzenleme yükümlülüğü bulunmaktadır.” Yine söndürme planının mevcut olması, planda tasdikli isimlerin söndürmede görev alması, fiziki imkânsızlıkların olması halinde havadan söndürme plan ve imkanlarının yaratılması gerekmektedir. Ancak mevcut durumda resmî belgeler kamuoyuyla paylaşılmadığı gibi yıllardır süregelen orman yangınları için etkili bir söndürme planının da bulunmadığı aşikardır” dedi.
Akyol, Yangın öncesi ve sonrasında hazırlanması ve kamuoyu ile paylaşılması gereken bilgi ve belgeleri şu şekilde sıradı; Cudi’de ve Şırnak ilinde gerçekleşen yangınlara ilişkin tutulan tutanak ve diğer resmî belgelerin kamuoyu ve bölge halkı ile paylaşılması gereklidir. Bölgedeki yangın söndürme planının ve havadan söndürme imkanlarının bilgisinin ve belgelerinin kamuoyuyla ve bölge halkı ile paylaşılması acil bir zorunluluktur. Şırnak Orman İşletme Müdürlüğü’nün 2021 yılında rehabilitasyon adı altında ağaç kesimi yaptıkları iddiasına ilişkin olarak ne kadar alanda ağaç kesimi yapıldığının, kesim yapılan alanlardaki orman varlığının bugünkü durumunun, 2021 yılından bu yana yok olan orman varlığına ilişkin yer bazlı tespitlerinin açıklaması gerekmektedir. Bölgedeki endemik türlerin varlığına ilişkin olarak ve yok olan canlı yaşamına dair bilimsel inceleme ve tespitlerin yapılması ve türlerin korunması için gerekli çalışma planlarının yapılması ve bunların paylaşılması gerekmektedir. Orman faaliyetleri kapsamında yurttaşların alanlara girişlerinin engellenmemesi, tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin güvenlikçi politikalar ekseninde kısıtlanmaması, yaratılan engellerle halkın ve diğer canlıların yaşam alanlarından koparılmaması zorunluluk olup yıllar içinde bölgedeki tarım ve hayvancılık faaliyetindeki oransal değişimin paylaşılması gerekmektedir” dedi.
Raporun okunmasından sonra toplantıya katılan STK’lerin görüş ve öneri alındı, bundan sonraki süreçte izlenmesi gereken yol haritası belirlendi.