Geri kalmış veya geri bırakılmış toplumlarda ısrarla tek bir hedefe veya tek bir alışkanlığa yönlendirilme hali bilinçli bir siyasadır. Daha çok üçüncü dünya toplumlarına özgü olan bu kavramsal yaklaşım toplumu tüketen bir strüktür aslında. Böylesi bir derin uykudan uyanamayanlar da sonunun büyük bir hüsran olacağı net bir aşikarlık olduğunun altını kalın çizgiler ile çizmek gerekiyor. İnsan psikolojisi ve sosyolojik alışkanlıklar bu tür yanlış alışkanlıkların zeminini oluşturur büyük bir dinamikle. Çok dar ve köhne bir yönünü anlatır toplumun bu yapısı. Bir türlü çözüm bulunamayan köhne yapı, son derece gelişmeye ve değişmeye açık bir zemin olsa da kırılamaz bir yapıyı oluşturur bu eşikte. Diğer yandan net bir şekilde çözümü arayış idraki de olmayınca iş iyice arap saçına döner.
Çözüm odaklı olmak, rasyonel ve akılcı anlayışın olmazsa olmazı bir akıl yöntemi. Hem de binlerce yıldır. Bu doğrultuda sorunlara analitik yaklaşımlar ile çözümler üretmek, çözüm halleri ile değişimi yaratarak topluma refahı sunmak başarılı olmanın öbür adı olmaktadır. Önemli olan da topluma bu mutluluğu sunmak olduğunu unutmamak gerekiyor. Refah seviyesinin yükseltilmesi, toplumsal, ulusal gurur ögelerinin bu yolla güven verici bir noktaya getirilmesi bir diğer beklenen sonuç. Elbette bu sonuçlara ulaşmada rahat bir yol güzergahının olduğunu söylemek çok zor. Ancak böyle bir ideali gerçekleştirmenin de yolu yeni dünyaya özgü normların uygulanmasının yol haritasının çizilmesi ile olacaktır. Kısaca akılcılık yöntemi burada kilit rolü oynayacaktır.
Özellikle teknolojinin hayatın bir çok tarafında değil tamamında etkili bir araçsallık özelliği taşıdığını bellemek gerekiyor. İnsan unsurunun sebep sonuç ilişkilerinde gittikçe etkisinin azaldığı dönemlerin yakın bir gelecek ve hatta günümüz dahi olduğunu düşünürsek konunun önemi ortaya çıkacaktır. Yaşamı kolaylaştıran özelliğinin ötesinde dünya dengelerini meşruiyet yönü ile ortaya koymasını önemsenmesi gerekecek yeni süreçte bulunuyor yer küre. Olumsuzlukları engelleyen ve son kertede adaleti de deyim yerindeyse ortaya koyacak bir gücü temsil ediyor. Bu yönü ile statükoyu yükselen bir ivme ile endişelendirecek bir gidişatı temsil ediyor bu kavram. Bir gereklilikten öte gittikçe otonom bir model ile hakim hale gelen ve geleceği temsil eden müstakbel bir otorite aynı zamanda.
Günümüz gençliği her ne kadar eleştirilse de teknoloji kavramının özünü yaşıyor bir şekilde. Yaşam dinamikleri büyük bir bölümü ile bu sürece çoktan entegre oldu bile. Ancak bunu daha kalıcı ve meşru bir zemine sürükleyerek, insanlığa değer katma merhalesi eksik kalmış vaziyette. Hizmet emekçilerinin sahadan çok günlük mesailerini kompüter başında geçirmelerinin yönelişini bu alanın daha çok stratejik yönü ile değerlendirilmeye başlanmasıyla ilintili olduğunu düşünmek gerekiyor. Bu sürecin daha da yaygınlaşarak tüm insanlığı kapsaması kaçınılmaz bir sonuç. Böyle bir kaçınılmazlık aynı zamanda gücün paralize olarak atom parçacıklarına ayrılması izdüşümü şeklinde bir model ile gerçekleşiyor. Kendiliğinden gelişen demokratize bir süreci anlatıyor.
Makalemizin başlığındaki diplomasi kavramını unuttuğumuz sanılmasın. Yukarıdaki teknolojik modelleme beraberinde insani bir yetenek olan insanları ikna etme yolu ile barışçıl bir ortam yaratma potansiyelini getirecektir. Teknoloji kavramından uzak olan bu insani vasıf karşıdaki yanlış algıları bertaraf etme, yanlış politikalara son verme yetisini kazandırma olanağı sağlayacaktır. Buna imkan vermek gerekiyor. Dediğim dedik formatını bir tarafa koyarak başta kendi yaşamına özgürlük getirecek modellere erişmek lazım. Son derece basit bir iradeyi temsil etse de, zorlu bir sürece veya yokuşa sürülecek çürümüş alışkanlıkları atomu parçalar gibi çözmek diplomasinin işi olacaktır.
Son derece tarihsel bir arka planı olan diplomaside ; ikna kabiliyeti, belagat, hitap, anektod, çıkarları karşılıklı koruma, gerekirse ciddi anlamda geri adımlar, vicdani haslet, gelecek öngörüsü gibi kavramlar anahtar sözcüklerdir. Diplomasi çerçevesini uygulayacak kişiliklerin oluşumu için ciddi adımlar atılabilir. Akademi, master ve diğer eğitsel çalışmalar ile salt bir görüşmeci ekip yaratmaktan çok topluma da bu özelliklerin kazandırılması diplomaside görev alacakların elini oldukça rahatlatacaktır.
Bu iki kavramı çok farklı pencerelerden değerlendirmek için yollar aranmalı ve benimsetilmesi yönünde çalışmalar yürütülmeli. Daha doğru bir yaşam için bu çok gerekli.