Birçoğumuz hayır demeyi çocukken öğrenecek kadar şanslı olamadık.
Hayır demek, ihtiyaçlarımız ve sınırlarımız doğrultusunda bir isteği, daveti veya teklifi kabul etmediğimizi veya bir şey yapmak istemediğimizi ifade eder. Hayır demek, içsel özgürlüğün bir ifadesidir. Bu ret, kabalık değil. Kendi değerlerimize saygı ve sağlam bir iletişim arzusunun bir yansımasıdır.
Birçoğumuz bir teklifi ya da isteği kabul etmek istemediğimizde karşımızdaki insanı kırmamak için “hayır” cevabını vermekten çekinebiliyoruz. Hayır diyememenin ardında nezaket yatıyor ancak bu nezaketin, karşınızdakilerce kararsızlık olarak algılanabileceğini ve ısrara neden olabileceğini unutmayın. Belki de hayır diyemediğimiz için bizden cevap veya onay bekleyenleri bile yanlış yönlendirdiğimiz olmuştur. Israra karşı siz de ısrarcı olun.
Pek çok talebi yapmak istediğimiz için değil; kaba, kibirli veya yetersiz olarak görünmemek için kabul ediyoruz. Bu düşünceler ne yazık ki zaman ve enerji taahhüdümüze ağır basıyor. Bununla birlikte çoğumuz evet ve hayır arasındaki dengeyi yönetmekte zorlanıyoruz. Etrafımızdakileri anlamlı bir şekilde iyileştirmeyen veya desteklemeyen ve kesinlikle kendi yaşamlarımızı iyileştirmeyen şeylere aşırı bağlılık içindeyiz. Belki de sorunlardan biri evet ve hayır kelimelerini anlamlandırma biçimimiz olabilir. Hatta bir adım ötesine geçerek ‘başarısızlıklarımızın en büyük sebeplerinden biri de HAYIR diyememektir’ diyebilirim. Hayır diyemediğimiz için hayatımızdan verdiğimiz ödünleri düşünsenize..
Dikkat dağıtıcı şeylere “hayır” dememiz gerekiyor. Bununla birlikte, dikkatimizi dağıtan şeyleri ortadan kaldırdığımızda bizi potansiyel olarak doğru yere taşıyabilecek herhangi bir fırsata “evet” demek de mantıklı olabilir. Hayır, bir karardır. Evet, bir sorumluluktur.
Hayır, Diyememenin Nedenleri
- Onay ihtiyacı
- Ayıplanma, Dışlanma korkusu
- Köprüleri yıkmaktan çekinmek
- Kaba görünmekten çekinmek
- İşyerinde, kariyerde yükselmenin yolu olarak görmek
- Fırsatları kaybetme korkusu
- Yardım etme isteği…..Bunlar göreceli olarak çok daha adetlidir aslında.
Hayır, Demenin Yolları
- Özsaygınızı güçlendirmek
- Gerçekçi /Dürüst olmak
- Ertelemek / Ne evet ne hayır
- Başka çözümler sunmak
- Nedeni başkasına yüklemek
- Saygı çerçevesinde iletişim kurmak
- Sessizlik (Tüm istekler yanıt gerektirmez. Bir isteği görmezden gelmek kabalıktır ancak bazen en iyi yol sessiz kalmaktır. )
Hayır, benim sınırlarımdır; benim kim olduğumu tanımlamakla beraber, tercihlerimi ve ihtiyaçlarımı ortaya koyar. Onu anlamayan, tanımayan, yok sayan bir insan –kim olursa olsun- gerçekten benim yakınımda olmalı mı? Belki de sormamız gereken belirleyici soru budur. Bir de her insanın aynı fıtrata veya aynı kültüre sahip olmadığını idrak ettiğimizde hayır cevabının bile bazen karşı taraftan evet cevabına nazaran çok daha değerli olduğunu da belirtmekte fayda vardır.
Unutmayın ki; önce ben, benim sağlığım, benim ihtiyaçlarım, benim sorumluluklarım demek kesinlikle bencillik değildir. Kendinizle iyi ilişkiler kurmanın ve gerçek ilişkilere adım atmanın yolu buradan geçiyor. Çünkü hayır demek, sağlıklı sınırlar belirlemenize yardımcı olur ve başkalarının sizden ne bekleyebilecekleri konusunda netlik kazanmasını sağlar.
Şimdi kendinize şunu sorun: “Evet dediğim kaç Hayır’ım var içimde?”
“Başkalarına ‘evet’ derken, kendinize ‘hayır’ demediğinizden emin olun.”
Paulo Coelho