Kürt Edebiyatının zirve ismi, şair-i âzâmı, hatta evc-i âlâsı ve aşkın piri Şeyh Molla Ahmed EL Cezeri nâmı diğer Melayê Cizîrî’nin gelenekselleşen sempozyumu bu yıl ikincisi gerçekleşecek. Dilerseniz ikinci sempozyuma değinmeden önce, ilk yapılan sempozyumu hatırlayalım.
Miladî 1570-1640 yılları arasında Cizre’de yaşamış olan müderris, mutasavvıf şair, Kürt şiirinin öncüsü Molla Ahmed El Cezeri, hem dil hem edebiyat hem tasavvuf hem tarih gibi pek çok vecihle önemli bir yere sahip olan Kürtçe “Divan”ı kaleme almıştır. Halkın dilinde meşhur olmuş pek çok menkıbeleri, kerametleri bulunan Melayê Cizîrî, Allah ve peygamber aşkını merkeze koyan, Vahdet-i Vücûd düşüncesini esas alan, aşkın sırları, aklın sınırlarını aşan bir mesele olduğunu ifade ederek, henüz bu felekler, gezegenler, dünya, hâsılı kâinat yok iken ve hatta elest bezmi oluşturulmadan, her şeyden önce “aşkın parıltısı”nın (lâmî’a işqê) olduğunu dile getirip ne kadar aşkın piri olduğunu ortaya koyuyor. Böyle büyük bir zatın dünya görüşü, felsefesi, kullandığı dili, etkilendiği ve etkiledikleri, aktarmak istediği mesajlar, kullandığı terimler ve çağı aşan söylemleri bilimsel bir zeminde daha iyi tanıyıp ve tanıtıp, daha iyi anlamak için Cizre’de ilki gerçekleşen sempozyum (bilgi şöleni), “Melayê Cizîrî”ye verilen ve verilmesi gereken değerin önemini bizlere açıkça gösterdi.
Şırnak Üniversitesi, Şırnak Valiliği, Cizre Kaymakamlığı ve Cizre Belediyesi tarafından ortak düzenlenen Uluslararası Molla Ahmed El-Cezeri Sempozyumunun ilki, Cizre Belediyesi Kültür Merkezi’nde, 30 Kasım- 2 Aralık 2022 tarihinde gerçekleşmişti. Sempozyumun açılışına; eski Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Dr. Mehmet Mehdi Eker, Şırnak Valisi Osman Bilgin, Cizre Kaymakamı ve Belediye Başkan Vekili Nazlı Demir, Şırnak Belediye Başkan Vekili İhsan Gören, Şırnak Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Abdurrahim Alkış, protokol üyeleri, çok sayıda akademisyen ve vatandaş katılmıştı. Sempozyum Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma’nın “ Anadolu’nun İslam’a Açılan Kapılarından Cizre” başlıklı açış konferansı ile başlamıştı. Yurt içinde ve yurt dışında pek çok akademisyen katılmış, Cizre’mizin önemli iki araştırmacı yazarı Abdullah Yaşın ve Dr. Mesut Tüzün beyfendiler de tebliğlerini sunmuşlardı. Sempozyum bildirisinde Şırnak Üniversitesi'ne bağlı olarak kurulacak “Melayê Cizîrî Araştırma Merkezi” müjdesini almıştık. Cizre’de gerçekleşen sempozyumun yankıları karşılık bulması hızlı oldu; zira bilim camiasında olumlu bir etki bırakarak yine aynı yıl içerisinde 27-28 Nisan tarihlerinde Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nin bünyesinde “Uluslararası Melayê Cizîrî ve Mirası Sempozyumu” gerçekleştirilmiş oldu. Birbirlerine yakın tarihlerde düzenlenen bilgi şöleni tam bir Melayê Cizîrî şölenine dönüştü.
CİZRE’DE BU YIL İKİNCİSİ DÜZENLENECEK / 12-13-14 EKİM 2023
Konu: “Melayê Cizîrî’nin Varlık Düşüncesi”
Şırnak Üniversitesi, Şırnak Valiliği, Cizre Kaymakamlığı ve Cizre Belediyesi tarafından ortak düzenlenen “Uluslararası Molla Ahmed El-Cezeri Sempozyumu”nun ikincisi 12-13-14 Ekim 2023 Tarihlerinde gerçekleşecek. Şırnak Üniversitesi kendi sitesinde, sempozyum düzenleme kurulu, araştırmacılara hitaben duyuru metni yayınlandı. Üniversite, duyurusunda özellikle bu sempozyum için “Melayê Cizîrî’nin Varlık Düşüncesi” konu başlığıyla Cizîrî ontolojisinin enine boyuna araştırılmasını hedeflediğini, temel amaç olarak da bu sempozyumdaki onun farklı branş uzmanları tarafından irdelenmesi, muhtelif zekâlar tarafından objektif (tarafsız) bir şekilde analitik (çözümlemeli) bir tarzda kritize (değerlendirme) edilmesi” olduğunu belirtiyor. Temel amacın dışında, iki amaca da dikkat çekmek isteniyor. “Biri, Cizîrî’nin tasavvufî zaviyesinden Varlık Anlayışını izlemeye çalışarak irfandan ve hikmetten mahrum kalmış maddeperest (madi dünyayı esas alan) aklın pragmatist (faydacı) çarkları arasında sıkışıp kalan ruhlara manevî bir soluk sağlamaktır. İkincisi ise yeterince tanınmamış ya da yanlış tanıtılmış Cizîrî’nin memleketi olan Cizre’nin tarihi misyonuyla nasıl bir sevgi ve ilâhî aşk merkezi olduğunu tanıtmaktır.” Sempozyum düzenleme kurulu, Melayê Cizîrî’nin konumunu, “Kanaatimizce Konya için Mevlâna ne ise Cizre için Melayê Cizîrî odur. Ayrıca nasıl ki Konya hoşgörünün merkezi ise Cizre ilâhî aşkın başkenti olmaya namzet kadîm bir şehirdir.” ifadeleriyle hem yerel hem de evrensel zeminde karşılığı olan yerini açıkça çok güzel ifade etmektedir.
Araştırmacıların ilk etapta üniversiteye gönderecekleri metinlerin düzenleme kurulunun değerlendirme ve kabul aşamasından sonra tebliğlerinin tam metinlerini gönderecekler. Düzenleme kurulundan biri olan üniversitenin adına ilk sempozyumu İbrahim Baz hoca koordine ederken şimdiki sempozyumu da Ruhullah Öz hoca koordine ediyor.
Gelenek haline dönüşen Molla Ahmed El Cezeri Sempozyumlarının düzenleme kurulunun önemli bir ayağı olan Cizre Kaymakamlığı ve Cizre Belediye Başkanlığı yürütmektedir. Sempozyum, geçen seferki gibi Cizre Belediyesi kültür ve konferans salonunda icra edileceğini, Melayê Cizîrî’nin, aşkın mekanı Cizre Kırmızı Medrese gibi bazı alanların da bu faaliyet kapsamında kullanılacağını söyleyebiliriz. İlk sempozyumun deneyimiyle bu sefer ki daha da genişletilmiş ve daha yoğun bir perfonmansla hazırlıklarının başlandığı bilgisini aldık. Büyük bir ekip işi olan sempozyumlar, bu sempozyum ekibinin ana unsurlarından biri de Cizre ekibidir. İlk sempozyumun Cizre Kaymakamı sayın Nazlı Demir hanımefendinin önemli çalışma ve gayretlerinin meyvesi olarak karşımıza çıkarken ikincisinde de yine yoğun gayretleriyle bir takım hazırlıkların itinayla yapıldığını duymaktayız. Özellikle Cizre Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü çatısı altında Molla Ahmed El Cezeri Sempozyumunun ikincisi için büyük ön hazırlıklar yapılmakta ve anladığım kadarıyla da yapılacak etkinliklerle de güzel sürprizler bizi beklemektedir. Düzenleme kurulunun Cizre ayağınının yürütücüsü olan Cizre Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürü sayın Cüneyt Munis bey ile yaptığımız sohbette sempozyumun çok heyecanlı ve dolu dolu geçeceğini, hem akademik hem de kültürel anlamda önemli bir ivme kazanacağını ifade ediyordu. Artık gelenekselleşmesi bunun en bariz belirtisidir.
Gecen sene sempozyum için çok büyük bir gayret ve çabalarla Cizre Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü tarafından Molla Ahmed El Cezeri Divanı, Kültür Turizm Bakanlığı Yayınlarından özel tasarım ve baskıyla beş yüz adet basıldı ve bir kısmı ile birlikte Mem u Zîn kitabı katılımcılara hediye edildi. Bu sene de yine güzel şeyler düşünüldüğünü buradan söyleyebilirim. “ Divan’ım yok, bir Divan’a ben de sahip olmak istiyorum” diyen üzülmesin bu sene de Divan ve başka kıymetli eserlerle hediye edilecek. İlmi faaliyetlerle birlikte, şair ve program sunucusu Serdar Tuncer’in bir tasavvuf söyleşisi yapacağı, kaside dinletisi ve sürpriz konuklarların katılımıyla aşıkane manevi bir atmosfer ikliminin bizleri beklediğini söyleyebilirim. Şu an baskı aşamasında olan ilk sempozyumun bildiri ve tebliğlerini içeren kitap da dağıtılacağını, böylelikle sempozyumun Melayê Cizîrî hakkındaki pek çok akademik çalışmasına ulaşma imkânı sağlanmış olacak.
Melayê Cizîrî üzerinde pek çok çalışmaları, programları olan, bu alanda tanınan Cizre’de daha önceleri yapılan diğer başka sempozyumlarda büyük emek ve katkıları olan Prof. Dr. Nesim Doru hocamızı bu sempozyumda göreceğimize çok sevdiğimi söyleyebilirim. Ayrıca kendisiyle tanışma ve ziyaret edip kitabını imzalatma fırsatı bulduğum, Melayê Cizîrî üzerinde eser yazan ve akademik çalışmaları olan Şırnak Üniversitesi Rektörü sayın Prof.Dr. Abdurrahim Alkış hocamızın gayretleriyle sempozyumun istenilen hedeflere ulaşacağına inanıyorum. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nin 27-28 Nisan tarihlerinde düzenlemiş olduğu “Uluslararası Melayê Cizîrî ve Mirası Sempozyum”unda bir konuşma yapmış olan Alkış, "Şırnak Üniversitesi'ne bağlı olarak kurmuş oldukları Melayê Cizîrî Araştırma Merkezi bünyesinde Türkiye ve dünya çapında Melayê Cizîrî çalışmaları yapmaya başladıklarını ve yılın bir haftasını Melayê Cizîrî'yi anma haftası ilan ederek panel, anma vs. ile uluslararası çaptaki bu değerimizi çok yönlü tanımaya ve tanıtmaya çalışacağız" sözleriyle bizleri heyecanlandırdığını ve Molla Ahmed El Cezeri’nin büyüklüğüne şüphesiz yakışır çalışmalar ortaya çıkacağı kanaatindeyim.