Maddi durumları iyi olmayan bizim gibi öğrencilerin yanında manevi değeri büyük olan bu pansiyon binası yakın bir tarihte maalesef yıktırılmıştır.
Mardin adı, Süryanice “Merdin” yani “Kaleler” kökeninden gelir. Tarih boyunca İpek Yolunun önemli ve zengin bir durağıydı Mardin Şehri.
4500’den başlayarak klasik anlamda yerleşim gördüğü belirlenen Mardin; Saburi, Hurri, Sümer, Akad, Mitani, Hitit, Asur, İskit, Babil, Pers, Makedonya, Abpar, Roma, Bizans, Arap, Selçuklu, Artuklu ve Osmanlı döneminden bir çok yapıyı bünyesinde harmanlayabilmiş önemli bir açık hava müzesi konumundadır.
1933 yılında eğitim-öğretme açılan Mardin Ortaokulunun devamıdır Mardin Lisesi. 1951 yılında Lise olarak da Mardin’in tarihi simgelerinden biri olan Mardin Kız Meslek Lisesi’nin binasında eğitime başladı. Yakın tarihlere kadar da liselerin orta okul kısımları hala mevcut idi. Mardin Lisesi’nin yatılı öğrencileri için okulun Savurkapı’ya uzanan bahçesinde üç katlı bir pansiyonu bulunmaktaydı. Biz; yani yatılı olan öğrenciler o pansiyonda kalıyorduk. Pansiyon yatılı öğrencilere yeme, içme yatma ve etüt yapma binası olarak hizmet veriyordu. Maddi durumları iyi olmayan bizim gibi öğrencilerin yanında manevi değeri büyük olan bu pansiyon binası yakın bir tarihte maalesef yıktırılmıştır. 1980-1981 eğitim öğretim yılının sonunda Mardin Lisesinden mezun olur iken ben ve çok arkadaşım bu pansiyonda barınıyorduk.
1980 yılında Mardin Lisesinin Müdürü Ziya Aydın Hoca idi. Müdür Ziya Aydın pansiyonda kalan öğrencilerin sorunlarını yerinde görmek, öğrencilerin moral ve motivasyonu için her gün pansiyonu ziyaret ederdi. Belli aralıklarla bizlerle toplantılar yapar ve sorunlarımızı dinlerdi. O tarihlerde Mardin’de su sıkıntısı vardı. Pansiyonumuzdaki su kapasitesi ancak zaruri ihtiyaçlarımıza yetebiliyordu. Pansiyonda kalan öğrencilerin haftalık banyo ihtiyaçları için Okul İdaresi Kasım Tuğmamer Camisinin biraz aşağısındaki Emir Hamamı sahibiyle anlaşarak her cumartesi günleri belletmen öğretmenlerimizin eşliğinde toplu olarak Mardin’in o tarihi sokaklarından geçerek Emir Hamamına giderdik. Bu durum okullar tatil oluncaya kadar devam ederdi. Bu gidiş gelişlerde abara şeklinde inşa edilen sağlı sollu o tarihi dükkanlardan ucuz olduğu için kırık leblebi alırdık ve yürüyüş boyunca şakalaşmalar eşliğinde leblebilerimizi yerdik.
Mardin Lisesindeki öğrenim hayatımız 12 Eylül öncesi ve sonrasına denk geldiği için maalesef okulumuzda sağ-sol çatışmalarından fazlasıyla etkilendi! Özellikle pansiyonda kalan öğrenciler adeta farklı fraksiyonlara öncülük yapardı. 12 Eylül darbesinin akabinde pansiyonda kalan bir kısım arkadaşımız tutuklandı ve maalesef öğrenim hayatları da sona erdi.
Ülkemizin-Memleketimizin kalkınmasında büyük emekleri olan zamanın Bayındırlık Bakanı Şerafettin Elçi’de Mardin Lisesinde okumuş. Mardin Lisesinden mezun olmuş. Şerafettin Elçi bir hatırasında “Lise için Mardin’e gideceğiz, ama o zamanlar Mardin’e düzenli gidecek araç yoktu. Araç olsa bile yol yoktu. Mardin yolu şose olmadığı gibi ne stabilizeydi, ne de herhangi bir tesfiye işleminden geçmişti. Bildiğin araba tekerleklerinin açtığı yolun biraz genişletilmiş haliydi. Araçlar ancak tek sıra halinde gidebilirlerdi. Mardin’e varana kadar şöyle bir güzergah izlenirdi: Cizre’den Basisk köyüne vardıktan sonra bir, bir buçuk kilometre daha gidince, bizim Béyakupk köyüne doğru sola bir yol sapar. Yol birazcık düz gittikten sonra çok dik bir rampa halinde aşağı saklan deresine inerdi. Oraya Beyakupk deresi derler ki, kamyonlar dahil bütün araçların korkulu rüyasıdır. Beyakup köyünden saklan deresine inersin ama saklan deresi üzerinde köprü yoktur. Saklan biraz taştığı zaman zaten yolda çalışmaz. Diyelim saklan’ı geçtin, o zaman nahiye olan Omerin’e varırsın. Omerin’den sonra şimdilerde Bédar’a bağlı Giré Ga mevkiine ulaşırsın ama orası da müthiş bir bataklıktır. Hem de öyle bir bataklıktır ki bir mandanın batıp çıkmadığı ve bir daha haber alınamadığı anlatılır. Cizre’den Mardin’e bu güzergahı takip ederek kamyon sırtında gittik. O sene Cizre Ortaokulu’ndan Mardin Lisesi’ne 18 kişi kayıt yaptırdı. Bunların içerisinde isimlerini hatırlayabildiklerim şunlardır. Ben, Nurettin Yılmaz, Bahattin Sönmez, Şerif Sabuncu, Zeki Hakyeri, Abdullah Zirek, Hasan Sapan, Ahmet Sapan, Mehmet Ali Dinler, Sinan Eygi, Edip Bilge, Nadir Yardımcı, Nesim Capğo, Hikmet Dursun, Abdulgaffar Dursun.” (D.E.Y.D.S.43 S.48)
“ ÜNLÜ MARDİN LİSESİNDEN KİMLER GEÇMİŞ “: Mardin Lisesinden 1962-1963 öğretim yılında Prof. Dr. Aziz Sancar Bey’le beraber mezun olduktan sonra yüksek tahsilini tamamlayıp öğretmen olarak Mardin’e atanan ve Mardin Lisesinde uzun yıllar edebiyat öğretmenliği yaparak Mardin eğitimine büyük hizmetleri olan öğretmenim Mehmet Sadri Ensari Bey’i anmadan geçmek istemem! Mehmet Sadri Ensari 1981 yılında Mardin İl Milli Eğitim Müdürlüğüne atandı. Kendisine sağlık ve afiyet diliyorum. Ayrıca Mardin Lisesinde beraber okuduğumuz arkadaşım Araştırmacı-Yazar; ve yüz iki Ülkede takipçisi bulunan “Bir Zamanlar Mardin” gurubunun kurucusu Mehmet Selim ( Mardin) Parlakoğlu.
Yazar ve Şair Murathan Mungan, Müzik eleştirmeni Naim Dilmener, Ulusal ve Evrensel Aktivist Ümit Yaşar Işıkhan, Eski Mardin Belediye Başkanı Enver Sağlam, Ünlü Ressam İsmet Yedikardeş, 2. Ordu Komutanı Org. Metin Gürak, Dr. Abdulvahap Dizdaroğlu, Eski Adalet Bakanı Necat Eldem, Eski Başbakan ve Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Dr. Abdulrezzak Kurban Yağcı, Eski Milli Eğitim Bakanlığı Genel Md. Said Mehmetoğlu, Eski İktisatçı Vasfi Baysal, Kore Gazisi Subay ve Eski Mardin Belediye Başkanı Beşir Günay, Eski İşletmeci Şevket Sancar, İşletmeci ve Şarkıcı Metin Milli, Eski Belediye Başkanı Albay Enver Poyraz, Halen ABD’de’ki Kuzey Karolina Üniversitesinde görev yapan ve 2015 Yılında Nobel Kimya Ödülünü alan Prof. Dr. Aziz Sancar, Prof. Dr. Şanal Görgün, Prof. Dr. Aydın Ayaydın, Prof. Dr. Zafer Atasoy Gören, Pof. Dr. Amir Kurtaran, Albay Fuat Ensari, Albay Süreyya Ensari, Albay Bülent Ensari, Albay Tevfik Kaçar, Albay Beşir Yücesoy, Albay Enver Poyraz, Albay Hamit Gültaşlı, Albay Ahmet Bulut, Albay İbrahim Yıldız, Albay Olcay Üçkök, Albay Abbas Uğurlu, Albay Çetin Şatana, Albay Haluk Şatana, Albay Bedri Üstüner, Albay Cevdet Eldem, Prof. Dr.Kemal Baysal, Prof. Dr. Zafer Atasoy Gören, Prof. Dr. Necati Uran, Prof. Dr. Nevin Eldem Keskin, Prof. Dr. Fırat Bayraktar, Prof. Dr. Meral Berbercuma, Prof. Dr. Kadircan Keskinbora, Prof. Dr. Murat Dilmener, Prof. Dr. Eralp Arıkan, Prof. Dr. Oktay Gözü. Eski Mardin Belediye Başkanı İhsan Ensari, Eski Mardin Belediye Başkanı Murat Sadioğlu, Eski Mardin Belediye Başkanı Abdulkadir Tutaşı, Eski Mardin Belediye Başkanı Hayrettin Demir, Eski Yeşilli Belediye Başkanı Hayrettin Demir ve Enver Sağlam.
Yukarıda isim ve unvanlarını yazmış olduğumuz şahsiyetler Mardin Lisesinde okumuş öğrencilerdir.