Hava Kirliliği Alarm Veriyor: Hakkari ve Şırnak En Tehlikeli İller

Temiz Hava Hakkı Platformu (THHP) tarafından yayımlanan 2024 Kara Raporu, Türkiye’de hava kirliliğinin insan sağlığı üzerindeki etkilerini bir kez daha gözler önüne serdi. Rapora göre, Hakkari, 230 ölümle hava kirliliğine bağlı en yüksek ölüm oranına sahip il olarak belirlendi. Hakkari’yi Batman, Şırnak, Muş, Malatya, Iğdır, Şanlıurfa, Ağrı, Osmaniye ve Gaziantep izliyor.

Türkiye’de nüfusun yüzde 92’si hala Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) standartlarına göre kirli hava soluyor. Hava kirliliği, fosil yakıt bağımlılığının önemli bir sonucu olarak öne çıkıyor. Rapor, meme kanseri ile hava kirliliği arasındaki ilişkiyi de ortaya koydu ve hava kirliliğine bağlı ölümlerin hem sayısal hem de orantısal olarak arttığını vurguladı.

Deniz Gümüşel, THHP Koordinatörü, "Temiz hava hakkı, sağlıklı bir çevrede yaşama hakkının temel bir bileşeni ve bu hakkın etkin şekilde kullanılabilmesi için hava kalitesinin bilinmesi şart," dedi. Gümüşel, hava kalitesinin izlenmesi ve verilerin şeffaf bir şekilde paylaşılması gerektiğini de ekledi.

Raporun Dikkat Çeken Verileri:

2022 yılında hava kirliliği nedeniyle gerçekleşen ölümler önceki yıllara göre daha yüksek seviyelere ulaştı.

Hava kirliliği, Türkiye’de 30 yaş üstü toplam ölümlerin yüzde 14,2’sine neden oldu.

Eğer PM2,5 seviyeleri 5 µg/m³’e indirilseydi, 68 bin 440 ölüm önlenebilirdi.

Çözüm Önerileri:

Fosil yakıtlara bağımlılığın hızla azaltılması.

Ulusal hava kalitesi standartlarının iyileştirilmesi.

Hava kalitesi izleme sistemlerinin güçlendirilmesi.

Çevresel etkisi olan projeler için sağlık etki analizlerinin zorunlu hale getirilmesi.

Kara Raporu, hava kirliliği ile ilgili acil önlemler alınması gerektiğini ve çevresel bilincin artırılmasının önemini vurguluyor. Hakkari ve Şırnak gibi illerdeki durum, bu konuda atılacak adımların aciliyetini gözler önüne seriyor.