Şırnak ve komşu illerinin kalkınması, bölgenin sahip olduğu potansiyeli tam anlamıyla açığa çıkaracak stratejik bir yaklaşımla ele alınması gereken hayati bir görevdir. Büyük ölçekli bir dönüşüm niteliği taşıyan bu amaç doğrultusunda, bölgenin güçlü, zayıf, fırsat ve tehdit yönlerinin kapsamlı bir SWOT analizi ile ortaya konulması, orta ve uzun vadeli bir yol haritasının çizilmesi için elzemdir.
SWOT ANALİZİ VE BÖLGESEL POTANSİYEL
Şırnak ve bölge illerinin güçlü yönlerini oluşturan zengin doğal kaynaklar, derin kültürel miras ve stratejik sınır konumu, önemli bir kalkınma potansiyelini beraberinde getirmektedir. Ancak altyapı eksiklikleri, eğitim seviyesindeki yetersizlikler ve sanayi sektörünün geri kalmışlığı, tüm bölgenin ortak zayıf yönlerini teşkil etmektedir. Sınır ticaretinin sunduğu büyüme fırsatları, yenilenebilir enerji kaynaklarının değerlendirilme imkanı ve turizm çeşitliliği ise bölge için önemli birer kalkınma kapısıdır. Diğer yandan, güvenlik sorunları, iklim değişikliğinin potansiyel olumsuz etkileri ve demografik baskılar, dikkatle analiz edilmesi gereken tehdit unsurları olarak karşımıza çıkmaktadır.
ÖNCELİKLİ SEKTÖRLERİN BELİRLENMESİ VE BÖLGESEL İŞ BİRLİĞİ
Bölgesel kalkınma stratejisinin ilk adımı, öncelikli sektörlerin belirlenmesidir. Şırnak ve bölge illerinin detaylı bir analizi sonucunda; sınır ticareti, tarım ve hayvancılıkta niş pazarlara yönelik özel ürünler, kültür ve doğa turizmi ile yenilenebilir enerji sektörleri öne çıkmaktadır. Belirlenen bu sektörlerin etkin bir şekilde hayata geçirilmesi için komşu iller arasında tesis edilecek bölgesel iş birliğine yönelik çeşitli birliklerin kurulması ve uzun vadeli ortak vizyon ile hedeflerin oluşturulması, bu kalkınma modeline sürdürülebilir bir boyut kazandıracaktır.
STRATEJİK HEDEFLER VE VİZYONLAR
Oluşturulacak hedefler çerçevesinde Sınır Ticaretinin Geliştirilmesi, lojistik altyapının güçlendirilmesi, gümrük işlemlerinin kolaylaştırılması ve ticaretin sadece ithalat-ihracat odaklı olmaktan çıkarılıp bölgesel üretim ve dağıtım merkezi olma potansiyelini de içeren bir vizyonla ele alınmalıdır. Bu doğrultuda kurulacak bölgesel iş birlikleri önemli bir dinamizm yaratacaktır. Bölgenin Kuzey Mezopotamya'nın verimli toprakları üzerindeki konumu dikkate alındığında, Tarım ve Hayvancılıkta Değer Zincirlerinin Oluşturulması bir diğer stratejik hedef olmalıdır. Üretimden işlemeye, paketlemeye ve pazarlamaya kadar entegre bir yaklaşım benimsenmeli, yerel ürünlerin markalaşması ve coğrafi işaretleme çalışmaları desteklenmelidir. Bölgenin en önemli eksikliklerinden biri olan Sanayinin Çeşitlendirilmesi ve Katma Değerin Artırılması da öncelikli hedefler arasında yer almalıdır. Mevcut madencilik faaliyetlerinin sürdürülebilirliği sağlanmalı, yenilenebilir enerji kaynaklarına (güneş, rüzgar) yönelik yatırımlar teşvik edilmeli ve tarım ile hayvancılığa dayalı sanayi (gıda işleme, tekstil vb.) geliştirilmelidir.
SOSYAL KALKINMA VE KÜLTÜREL MİRASIN ROLÜ
Başta Şırnak olmak üzere tüm bölge illeri için Sosyal Kalkınma hayati öneme sahiptir. Eğitim Kalitesinin Artırılması, okul öncesi eğitimden yükseköğretime kadar tüm seviyelerde eğitimin niteliğinin yükseltilmesi, mesleki ve teknik eğitimin güçlendirilmesi ve yaşam boyu öğrenme imkanlarının sunulması gerekmektedir. Özellikle bölgesel kültürel potansiyelin bir sonucu olarak ana dilde eğitim, kalkınmayı ve kültürel zenginliği daha ileri boyutlara taşıyacaktır. Sosyal kalkınma aynı zamanda turizmin gelişimine de önemli bir katkı sağlayacaktır. Kültürel Mirasın Korunması ve Yaşatılması, sosyal kalkınmanın ayrılmaz bir parçasıdır. Bölgenin tarihi ve kültürel zenginliklerinin korunması, restore edilmesi ve turizme kazandırılmasıyla bölge uluslararası düzeyde önemli bir turizm merkezi haline gelebilir. Bu stratejik hamle ile Diyarbakır'ın, Barcelona gibi uluslararası bir turizm cazibe merkezi olma potansiyeli dahi değerlendirilebilir.
ALTYAPI VE YÖNETİŞİM GÜÇLENDİRMESİ
Tüm bölgede Ulaşım Altyapısının Güçlendirilmesi, ticaretin canlanmasına yeni bir soluk getirecektir. Karayolları, demiryolları ve havayolu bağlantılarının iyileştirilmesi, lojistik merkezlerinin kurulması bu bağlamda öncelikli yatırımlar olmalıdır. Özellikle Şırnak-Van karayolu yatırımının sınır ticaretine sunacağı önemli katkılar göz ardı edilmemelidir. Su ve Kanalizasyon Altyapısının İyileştirilmesi ile daha sağlıklı şehirlerin temelleri atılacaktır. Temiz suya erişimin sağlanması ve atık su arıtma tesislerinin kurulması bu kategorinin önemli hedefleridir. Şırnak ve ilçelerinin bütüncül bir yaklaşımla temiz su ihtiyacının mevcut barajlardan karşılanmasına yönelik vizyonel bir içerik oluşturulmalıdır. Bölgedeki yerel yönetim organizasyonlarının güçlendirilmesi, kalkınma sürecinin etkinliği açısından kritik öneme sahiptir. Yerel Yönetimlerin Kapasitesinin Artırılması, planlama, proje geliştirme ve uygulama becerilerinin geliştirilmesi, yerel yönetimlere daha anlamlı ve etkin bir rol kazandıracaktır.
MARKALAŞMA VE TANITIM
Tüm bu hedef ve vizyon çalışmaları sonucunda hayata geçirilecek markalaşma ve tanıtım çalışmaları, bölgeye önemli bir ekonomik dinamizm getirecektir. Yerel tatlar ve özgün ürünler, bölgesel kalkınmanın vazgeçilmez unsurları haline gelecektir.
SONUÇ
Şırnak ve bölge illerinin sürdürülebilir kalkınması için bu stratejik alanlara odaklanmak, uzun vadeli bir vizyonla hareket etmek ve tüm paydaşların etkin iş birliğini sağlamak hayati derecede önemlidir. Bu sayede bölge, ekonomik, sosyal ve çevresel açılardan arzu edilen refah düzeyine ulaşabilir. Bu stratejik yol haritası, bölgenin parlak geleceğine doğru atılacak önemli bir adımdır.