Hayatımızın her alanında farkında olmadan pek çok kez manipülasyona maruz kalıyoruz. Duygusal ilişkiler, iş hayatı, sosyal medya, reklamlar gibi birçok alanda, farklı stratejiler ile manipülasyon yapılmaktadır. Peki, manipülasyon nedir ve nasıl korunabiliriz ?

Manipülasyon; Farklı stratejiler yoluyla başkalarının algısını veya davranışlarını değiştirmeyi amaçlayan psikolojik ve sosyal bir etki türüdür. Bir diğer deyişle; bir kişinin diğerini etkisi altına alması, bilinçli olarak yönlendirmesi ve isteği dışında davranmaya zorlaması durumudur.

Günümüzde aşırı bireyselliği ön plana çıkaran benmerkezci kişiliklerin yaygınlaşması, insan ilişkilerinde ve iletişimde derinliğin yerini yüzeysellik ve gündelik çıkarların alması, duygusal manipülasyonun yaygın olarak yaşanması sonucunu doğurmuştur. Duygusal manipülasyon yaşanan bir ilişkide manipülatörün kişilik yapısının ben merkezci olması ve manipüle edilen bireyin kişilik özellikleri belirleyici faktörlerdir. Yani ilişki içerisinde güçlü olan tarafın zayıf olan tarafı manipüle etmesi sonucunu doğurur.

Manipülatörün en sık kullandığı stratejiler; Kurban rolüne girme, yalan söyleme, ego okşama, mahrum bırakma, duygularını suistimal etme, suçluluk duygusu yaratma, aşağılamak, duygu sömürüsü ve ajitasyon yoluyla duygusal şiddet uygulamak ve gerçekleri inkar etmek şeklinde özetlenebilir. Bu stratejilerin hangilerinin ne zaman ve ne düzeyde kullanılacağını, kurbanın kişilik özellikleri, ortam ve ihtiyacı belirler. Bu stratejilerin ortak amacı, kişiyi daima kendi gölgesi altında tutmaktır.

Dijital teknolojinin gelişmesiyle en çok manipüle edilen alanlardan biri de medyadır. Bir kaç örnek verecek olursak; Firmaların ürün tanıtım reklamlarında kullandığı gerçeklikten uzak görseller ve bu görselleri destekleyen manipülatif sözler. Yine sosyal medyada, dayatılan güzellik algısına uymak için kullanılan filtre ve shoplar, bot hesaplar, algı operasyonları, yanıltıcı haberler ve sahte bilgiler şeklinde örnekler verilebilir. Daha basit ve de komik bir örnek vermek gerekirse; alışveriş yaptığımız esnada üzerimize giydiğimiz kıyafete, çalışanın yaptığı olumlu yorumlar ile hemen etkilenir satın alırız. Bol mu geldi? Hiç önemli değil, terzimiz açık : )

Ben buna “Beyinleri amaca uygun ideallerle doldurmak” derim. Bu durum, bireysel düşünceyi baskılar ve dogmatik bir bakış açısına neden olur. Ve en nihayetinde toplumsal bir tehlike halini alır.

Manipülasyon hayatın her alanında var ve var olmaya devam edecektir. Bunun etkilerinden tamamen kaçınmak imkansız olsa da , farkındalığımızı artırarak , sorgulayıcı bir bakış açısı geliştirerek ve duygusal tepkilerimizi kontrol altında tutarak manipülatif etkilerden korunabiliriz. Daha da detaylandıracak olursak manipülasyon ile nasıl baş edebilirizi maddeler halinde yazalım:

• İletişim becerilerinizi geliştirin

• Empatiyi hayatınıza dahil edin

• Sorular sorun/ Sorgulayıcı olup irdeleyin

• Güvenli bir çevre oluşturun

• Kendinizi tanıyın ve sınırlarınızı belirleyin

• Farkındalık geliştirin

• Hayır demeyi ihmal etmeyin

• Duygusal tepkilerinize dikkat edin

• Mantıklı hareket etmeye çalışın

• Kendiniz olun !

Sonuç olarak , başkalarının bizim adımıza karar vermesine ya da bizi istemediğimiz bir yöne sürüklenmesine izin vermemeliyiz. Zihinsel özgürlüğümüzü koruduğumuz sürece, manipülasyonun etkisini en aza indirebilir ve kendi seçimlerimizi bilinçli bir şekilde yapabiliriz. Çünkü gerçek güç; düşüncelerimizin ve kararlarımızın kontrolünü elimizde tutmaktan geçer.

Sevgiyle : )