Genel anlamda karasal ve su yönleri ile ayrıma tabi tutulan ekosistemler, son yıllarda oluşan çevre sorunları ile birlikte önemsenen bir gündem halini almıştır. Çevre konularına olan hassasiyet trendi gittikçe yükselen bir grafik çiziyor.

Bunun yanında daha çok gelişmiş dünyada özellikle çevreye duyarlılığın artması ve sol-sosyalist hareketlerin de bu alanda aktivist yaklaşımları çevre duyarlılığını üst boyutlara getirmiştir. Diğer yandan ; üretim çevreleri ile devletler düzeyinde çevre ile olan ilişkilerin düzenlendiği çeşitli standartların günlük yaşamda yazılı hale getirildiği görülmektedir.

Ekosistemlerin bütün halde hem canlı hem de canlı olmayan varlıklar ile ilgili olması nedeniyle hayatın özünü oluşturduğu bir gerçek. Bu bütünde çeşitli minerallerin bile bu sistemin parçası olması, aslında bakıldığında dünyanın yüzde yüzünü oluşturan bütünü anlamına geliyor. Bu düzenin dengesinde oluşacak aksaklıkların tüm canlıların yaşamını olumsuz etkileyecek büyük güce sahip olduğu görülüyor. Dolayısıyla buradan bakıldığında ekosistemin doğrudan yerkürenin tak kendisi olduğunu söyleyebiliriz.

Şırnak'ta doğa turizminin son yıllarda daha çok gündeme gelmesi özde sahip olduğu ekosistem türleri ile ilgili bir durum olduğu açık. Bu potansiyel üstelik bir çok komüniteyi bir araya getirerek farklı ekosistem türlerini içinde barındırıyor olması Şırnak coğrafyasına ayrı bir değer katıyor. Karasal türleri olan dağlar, ovalar, mağaralar, vadilerin tüm örneklerini Şırnak coğrafyasında görebiliyoruz. Karasal alan içerisinde yer alan bu türlerin doğal alanda halen varlığını sürdürüyor olması Şırnak’ın doğal çevre potansiyeli ve turizm hareketi açısından büyük bir şans sayılmalı.

Şırnak’ta ekosistem türlerinin ilki olan dağ örneklerinin Cudi, Gabar, Namaz ve Altın Dağları olduğu görülmektedir. Cudi dağı kökleri Nuh tufanı özelliği ile inanç yönü güçlü bir temele dayandığı gibi çeşitli endemik bitki türleri ile anadolu parsı, çizgili sırtlan gibi çeşitli yabani canlıları barındırmaktadır. Yine Asur ve Guti Uygarlıklarının izlerini görmek mümkün. Cudinin tam karşısında bulunan Gabar dağı ise 1700 yıllık Manastırları barındıran önemli bir dağ. Bitki türleri açısından bu dağa özgü nadir cimnslerin olduğu bilinen bir gerçek. 2722 metre yüksekliği ile Altın dağları Şırnak coğrafyasının zirvesini ifade ediyor.

Akdizgin’de bulunan 7 katlı apartman mağara, Şırnak’ın ender ekosistem türlerinden biri. Taş bloktan oluşan ve dağa oyulmuş mağaralar bir apartmanı andırıyor. Dünyada bile nadir görülen bu yapı turizm güçlü potansiyeli özelliklerini taşıyor. Bunun yanında Uludere ilçesine bağlı Bulakbaşı Mahallesi’nde bulunan dev mağaranın 20 ayrı bölmesi var. Şimdiye kadar sonuna kadar gidilmeyen binlerce yıllık mağaranın turizme kazandırılması bekleniyor.
Uludere ilçesi Şenoba beldesinde bulunan Yediboru Vadisi bozulmamış doğal yapısıyla benzersiz bir görünüm sergiliyor. Sahip olduğu kumu ve suyu ile yüzmek için bir doğa harikası. Korumaya alınması yönünde talebi burdan dile getirmekte fayda var.

Gabar Dağı eteklerinde bulunan Bertul Vadisi, doğası ve şelaleleriyle bir diğer el değmemiş doğa harikası. Kolay ulaşımın olduğu bu alan Şırnak ekosistem çeşitliliğine renk katıyor. Birçok ağaç türünü içinde barındıran ormanlık alan olma özelliği taşıyor bu vadi. Vadide, ayrıca çok sayıda canlı da doğal ortamında yaşamını sürdürüyor.

Şırnak'ta karasal ekosistem yanında su türlerini içeren ekosistem çeşitliliği varlığını hissettiriyor. Güçlükonak ilçesindeki Belkısana Kaplıcaları yıllardır salt çevresine değil tüm dünyaya şifa dağıtıyor. Bir turizm alanı haline gelen Belkısana Kaplıcaları yapılacak yatırım ve modernizasyon çalışmaları ile dünya kaplıcaları standardına getirilebilecektir.
Yine Beytüşşebap İlçe merkezine 7 km uzaklıktaki Ilıcak köyündeki kaplıca antik dönemden beri kullanılan önemli bir jeotermal alan.

Önemli bir akarsu olan Habur Nehri Şırnak için önemli su kaynağı. Dicle Nehri'nin bir kolu olan Habur Nehri, Şırnak'ın birçok ilçesinden geçmektedir. Nehir, boyunca birçok ilçe ve köye su kaynağı sağlar.

Beytüşşebap ilçesinde bulunan Beytüşşebap Gölü Şırnak ekosisteminin, doğal güzelliğiyle dikkat çeken bir göldür. Göl, piknik ve doğa yürüyüşü yapmak için ideal özellikler taşır.
Görüldüğü gibi Şırnak’ta ekosistem çeşitliliği bir çok yerde görülmeyen sayıda varlığını doğal bir şekilde devam ettirmektedir. Şırnak’ta ekosistem çeşitliliğinin korunmasının doğal yaşam idealine katkı sağlayacağı gibi turizm hareketliliği yaratarak bölgesel ekonomik momentum yaratma potansiyeline sahiptir.