Bilindiği üzere Cizre’nin en eski isimlerinden bir tanesi de CEZİRE dir. Cezire ada anlamına gelmektedir. İstilalardan ve düşmanlardan korunmak amacıyla ada şeklinde tasarlanmış ve etrafı surlar ile örülmüştür.

Cizre’yi çevreleyen surların Guti İmparatorluğu döneminde Milattan Önce Bin yılında inşa edildiği tahmin edilmektedir. Savaşlar ve çeşitli doğa olayları nedeniyle zarar gören surlar sırasıyla Asurlar, Babiller, Medler, Emeviler ve Abbasiler dönemlerinde onarıldığı ve restore edildiği bilinmektedir.

Yine Nuh Tufanı sonrasında Tufanın bölgede gerçekleştiği, Hz Nuh A.S. ın gemisinin Cudi dağına sığındığı ve Hz Nuh A.S. ın kabrinin de Cizre’de olduğunu ispatlamak için surların gemi şekline getirildiği ve İslamiyet ile birlikte Kuran’ı Kerim’in tamamı bu surlara yazılmıştır.

Etrafı surlarla çevrili olan şehrin giriş çıkışları Sarayburnu Kapısı (Alanlı Kapı) ve Tor / Deşt Kapısı diye bilinen kapılardan yapılmaktaydı. Saray Burnu Kapısına Cizre Beyi Şeref Bin Muhammed Han Abdal döneminde kapının sağına ve soluna aslan heykelleri yaptırılmıştır. Bu aslanlar Botan halkının cesaretinin simgesi sayılmıştır.

Buraya kadar yazdıklarım hep tarihi kayıtlara dayanan verilerdir. Esas olay Deşt Köprüsünün hemen bitiminde olan bu gün bile biraz kalıntısı var olan mezarlığa bitişik olan Tor Kapısının yöre halkı tarafınca niye MEŞHED ALİ KAPISI olarak adlandırılmasıdır.

Meşhed kelime itibari ile dini bir özelliğe sahip veya topluma mal olmuş kimselerin şehit olduğu ya da defin edildiği yer anlamına gelmektedir. Irak’ın Necef kentinde bulunan Hz. Ali’nin Kabrinin bulunduğu yerin etrafında olan külliyenin adının Meşhet Ali olarak adlandırılması buna örnek gösterilebilir.

Yafes Mahallesi ve Otogar tarafından Ali Bey mahallesine geçmek için kullanılan,mezarlığın eski taş duvarına bitişik olan geçidin yöremizde ki adı Meşhed Ali Kapısı olarak adlandırılmaktadır.Tarihi kaynaklarda burası ile bilgi bulunmamasına karşılık halk arasında ki rivayetlere göre burada zamanında küçük bir türbe olduğu,Türbe içinde Meşhet Ali isminde bir zatın mezarının olduğu ve yöre halkı tarafından çok ziyaret edilen bir yer olduğu bilgiler mevcuttur.

Deniliyor ki Hamidiye Alayları döneminden önce Tor Kapısı yanında iki oda bir salon şeklinde bir yapı bulunmaktaydı.Bu yapı şehrin deşt yani çöl tarafından gelen ziyaretçilerin kayıt yapmak zorunda olduğu karakol binası olarak kullanılmaktaydı.Karakol komutanı ise muhtemelen iyi bir dindar olan Bektaşi Ali ismi ile bilinen bir zat idi.

Meşhed Ali ya da Meşhed’li Ali bir rivayete göre İran’ın Meşhed şehrinden buralara gelmiş bir Kürt gencidir. Beylikler döneminde Botan Beyi ordusuna katılmış ve savaşlarda gösterdiği başarılar vesilesi ile zamanla komutan olmuş ve Cizre’nin en önemli giriş kapılarından biri olan Deşt Kapısı karakolu komutanı olmuştur. Cumhuriyet dönemi itibari ile şehrin statüsü değişmiş ve karakollar artık kullanılmaz hale gelmiştir.

Ali isimli bu zat beylik dönemi bitmesine rağmen Cizre’ye duyduğu vefa hasebi ile bir daha buradan ayrılmamıştır. Eskiden komutanı olduğu karakolu mesken edinmiş ve hiç evlenmeden ömrünün sonuna kadar burada yaşamıştır.

Yaşlı insanlar ile yaptığım görüşmelerde bu zatın orta boylu bir ve baştan aşağı beyazlar giyen ve çok dindar bir insan olduğu yönündedir. Bu zata ait küçük bina yol çalışmaları zamanında yıkılmıştır. Bir çok tarihi binamızda olduğu gibi buraya ait olan mermer bir taşa yazılı tahminlere göre 50 santimetreye 100 santimetre ebatlarında ki tarihi yazıt yine çapulcular tarafından çalınmış ya da yok edilmiştir.

Meşhedli Ali isimli zat yöre halkı tarafından çok takdir gören bir zat olduğundan ve hizmet verdiği bu karakoldan ömrünün sonuna kadar ayrılmadığından dolayı tarihi TOR KAPISI’nın adı zamanla MEŞHED ALİ KAPISI olarak adlandırılmıştır. Daha sonra burası bir kapı olarak kullanılmadığı için buranın adı değişmiş olsa bile kısaca MEŞHED ALİ yeri olarak kalmaya devam etmiştir.