Kimi tarihçilere göre zalim, katil, barbar, kültür ve medeniyetten uzak, dini ve inanç yönü zayıf kimi tarihçilere göre de; ehlisünnet ve Hanefi Mezhebi çizgisinde siyaset izleyen bir emir olarak tanımlanan, hayatı ve seferleri (katliamları) hakkında onlarca kitap yazılan Timur Leng’in Cizre’ye en az iki sefer düzenlediğini duymuş muydunuz ?

1370 ile 1405 yılları arasında yaptığı seferler ile Harezm, Doğu Türkistan, İran. Azerbaycan, Hindistan Delhi Sultanlığı, Suriye, Altın Ordu Devleti, Osmanlı Devleti gibi birçok ülke ve imparatorluklar ile savaşlar yapmış olan Timur bu seferler sırasında en az iki defa Cizre Bohtan Beyliğine de saldırmış ve ikinci ve son seferi katliam niteliğinde olmuştur.

Timur 1399 yılında Irak ve Bağdat’ı ele geçirdikten sonra batıya yönelme kararı almış ve Anadolu üzerine yürümeye başlamıştır.Güzergah olarak Suriye üzerinden hareketle Bohtan sınırlarına girmiştir.Ordusu Cizre yakınlarında konaklamıştır.Hatta sözlü kaynaklara göre (Ramazan TULUKÇU )kendisinin bir süre konakladığı tepeye de TİMUR TEPESİ denilmiş.Bu tepecik şimdi bölge trafik karakolunun olduğu alandadır.Güvenliği için konakladığı tepeye atalarımızın Timur Tepesi adını vermesi Cizre’ye verdiği zararın etkisiyle olmuştur.

1401 yılında Bohtan Emiri Mir Zeyneddin Ahmed’tir.Bu güçlü orduyla tek başına mücadele edemeyeceğini anlayan Emir Mir Zeyneddin Ahmed Timur’a elçiler göndererek ona intisap etmiş ve vergi vermeyi kabul etmiştir. Timur, Emir Mir Zeyneddin Ahmed’e yüklü bir miktarda altın vermesi karşılığında intisabını kabul etmiş ve altınları kendisine göndermesini emir vermiştir.

Rivayetlere göre Emir Mir Zeyneddin Ahmed kısa bir süre içerisinde kendisinden istenilen miktarda altını tamamlayarak Timur’a verilmek üzere adamlarına teslim etmiştir.Emir’in adamları kendi beylerine ihanet ederek o altınları Timur’a vermemiş ve altınlarla birlikte kaçmışlardır.Timur altınların kendisine verilen süre içerisinde ulaştırılmaması üzerine Emir Mir Zeyneddin Ahmed’in kendisine verdiği intisap ve yemini bozduğuna kanaat ederek ordusunu Cizre’yi yok etmesi emrini vermiştir.O zamana göre en üstün savaş donanımına sahip olan ordu Cizre’de katliam yaparak şehri yerle bir etmiştir..Hayatta kalan az sayıda insan ve Emir Mir Zeyneddin Ahmed Dicle Nehri’ni geçerek Finik Kalesine sığınmıştır.Yine rivayetlere göre bu bozgun sırasında Koçibeg ailesi komple kılıçtan geçirilmiş sadece annesi kurtulmuş Mir Zeyneddin Ahmed beye sığınmıştır.

Ankara Savaşı hazırlığında olan Timur zaman kaybetmemek için emiri takip etmemiştir. Ama Finik kalesine uzaktan mancınıklar vasıtası ile saldırmıştır. Sözlü kaynaklara göre Timur’un ordusu Düz ova Köyü mıntıkası üzerinden seferine devam etmiş ve buraya yakın olan CIREHİYE ,BAFE ve HENDEK köylerine mancınıklarını kurarak suyun karşı tarafında kalan Finik Kalesi’ni ve civarını mancınıklar ile vurmuştur. Ankara Savaşı için hazırlanan o zamanın en yeni ve güçlü teknolojisine sahip mancınıklar ile karşı tarafa hatırı sayılır şekilde yıkıma ve zarara sebep olmuştur. Görüşlerine başvurduğum bazı köylüler suyun her iki tarafında bu gün bile Timur’un ordusunun oralara bıraktığı bazı tahribatların bu gün bile halen kaldığını dile getirdiğini de söylemek isterim.

Bazı araştırmacılar yakın zamanda yaptıkları araştırmalarda Finik ve Kereşa köyleri civarında Timur’un mancınıkları ile oralara atılan taş gülleleri gördüklerini söylemektedir.

Yazılı Kaynaklara göre Mir Abdal olarak bilinen ki, Zine’nin babasıdır Mir Zeyneddin Ahmed ,1401 yılından 1429 yılına kadar Siirt ve Eruh civarında yaşamış ancak 30 yıl sonra 1430 yılında Cizre’ye gelebilmiştir. Yıllar sonra muhtemelen 1437 yılında bir şükran abidesi olarak Mir Abdal Camisini ve medreseyi de kendisinden sonra oğlunun yeniden yaptırdığı da rivayetler arasındadır.